Kaltblüter nennt ma Ross, de wos guat zan Oarachtn hand. Des Bluat vo dene is ned köda, wia da Nom sogt, sundan des hoaßt nedda, dass dene Ressa ned so vui Temparament homd. Des is natiale bessa bei da Wegoracht. Im Untaschiad zan Woambluad und Voibluad is recht rund und foast.

Kaltblüter

Entwicklung Werkeln

Des heitige Kaltblut hot se ausm schwan, longsomen Woidpferd (Equus przewalskii silvaticus), wos im Zeitoita Diluvium (uma 2 Mio bis 10.000 v. Kr.) glebt hod, außabuid. Des is jednfois de momentane Meinung.

Wias domois longsom köda wuan is, homd se de Ross a neich opassn miassn. Se homd jiatz an Woid, an Sumpf und aufm Schnee lebn miassn. Oiso homs an Winta a longs dichts Föö kriagt, de longa Hoa (Schwoaf, Mähne und de Fussln bei de Haxn untn) sand dick und long wuan, domid sa se auf die diversn Körperstön nix vokuin und dass de Gößn ned dazuakemand. Da Körperbau is recht kompakt wuan, domid da Wärmevalust ned so grouß is und de Huaf hand grouß, floch und rund gwogsn. So sinkt ma ned a so leicht ei im Gadsch.

Wei da Bon so lind woa, is des Ross recht longsom untawegs gwen, weis oiweids aufpassn hod miassn. Gfressn hods lauta zache Sochn: Schilf, Bladln und Wied. Es soid so zwischn 130 cm und 150 cm grouß gwen sei. Domis hod da Mensch des Ross nu ois Noahrungsmittl gsegn. Späda donn hot ma as Ross domestiziert. Zeascht hot mas zan Ziagn hergnumma, donn a zum Reitn. Des hot de schwan Woidpferdl fian Kriag interessant gmocht. So a Ross hot hoit aa an Mo mit volla Rüstung und sei eigane Panzarung trogn kina.

Wia donn as Schiaßpuiva aufkema is, hod ma koane Rüstungen nimma braucht, oiso a koa stoakes Ross mehr. Do hand de Baun as Spui kemma. De homd vuaher Oxn gnumma, weis bülliga woan und weis an Oita nu guat vakaft wean homd kinna. Oba a Ross oracht gleichmäßiga und a schnölla ois da Ox, so hot ma recht vui ad Zucht investiert.

Im 19. Jhdt sand donn imma mehra Maschina fian Londbau aufkema, de vo Ressa zogn wuan hand. Des is de Zeit, wo de meistn Rassn entstondn hand. Mit da Motorisierung nochm Zwoatn Wödkriag hand de Koitbluatrassn donn fost ausgstorim, wei mas nimma braucht hot. Oba in de 80er Joa vom letztn Joahundat hands wieda zum Reitn modeen wuna.

On wos ma a Kaltblut kennt Werkeln

Vo außn hot se as Koitbluat ned wiakli vaändat, bis auf de vaschiedanen Greßn und as Gwicht. Je nochedem, wo ma a Rass ausazücht hod und fia wos mas braucht hot, hand vaschiedane Viecha außakema. Sei Fö is grob und de longa Hoa hand dicht. Da Hois is dick und stoak, Da Plutza oft a wengal hoizwuid oba ausdrucksstoak. De Haxn hand guading stoak. Oft is de Kruppn (so hoaßt ma de Hüftn vom Ross) a wengal gspoitn, wei so vui Muskln fia de Hintahaxn notwendig hand.

De Haut vo soichane Viecha is vo Natur aus fest und recht unempfindlich, de Gugg hand oft vo ana dickn Wuist umgebm, domid sa se ned so leicht weh dan. Beim Fressn is recht unproblematisch. Sei Temparament is, wia gsogt, mehr ruhig und ausglichn, wos vo seine Ahnln kimmt. Wauns im Woid oda im Sumpf wenga an jedn Schaaß glei davodeifid wadn, aft wad schnö ebbas passiert!

De Koitblüta hand a bekonnt dafia, dass iwaroids drüwakraxln miassn oda ois ausm Weg raman. Do deaf ma se ois Besitza ned harbm, dass wiedaramoi da Goddan hi is oda da Wossakübe zdedschd, wei des liegt in da Natur vo so am Ross. An Woid drei ko ma jo a ned oiweids aufd Seitn geh. Monchmoi muass ma hoid middns durche. Außadem hod ma bei da Zucht drauf Wert glegt, dass de Koitblüta ned um a jeds Trum wos auf da Stroß leid, an Bogn mocht. Wad bled mit da Fuhr hintan.

Hoitung Werkeln

So a dicka Koitblüta wead ca. 25 Joa oid. Oft is weniga, weis ned guad ghoidn weand. Wias nu richtig orachtn homd miassn, hands oft öda wuan. Des is deszweng, wei do hands ned de meiste Zeit an Stoi drei gstondn. Do homds mehra Bewegung und a guade Luft ghot. As Gwicht liegt zwischn 600 und 1200 Kilo, oiso recht guad beinond.

Beim Fuada deaf ma se ned denka, dass eh wuascht is, weis jo eh ned haglich hand de Ressa. Ma muass trotzdem scheign, dass as Fuada guad ausgwogn is. Gnua Stroh, Hei und Greafuada is wichti. Ois Kroftfuada nimmt ma Droad, an bessan an Hoban oda Mischungen. Des Kroftfuada muass ma je noch da Leistung gem.

Wichtig hand a nu Obst, Gmias und Ruam. Des Zeig schmeckt ehna easchtns guad und zwoatns is gsund. Wia bei de Mensch hoid a. Weis jo eigatlich Woidviecha hand, soitad ma a eftas Astln und Blattln viagebm. Wossa und an Mineralstoa muass ma j eh ned extrig dazuaschreibm.

Am meistn daugts am Koitbluat waun mas im sognennta "Robusthaltung" hoit. Do hots grod amoi a oafoche Hoizhittn auf da Woad und ko umarenna wias eam passt. Do stehts donn as gaunze Joa draußt. So bleibts aa recht gsund. A Offnstoi geht a guad. Do hots a bissl mehra Schutz voam Wedda. Waumas in ana normaln Pferdebox hoit, muass ma de a bissl greßa baun, weis mehra Plotz braucht ois a normales Ross. Es hod a mehra Kroft, oiso guat baun!

Rassn Werkeln

Do jiatz nedda a Auswoi vo de bekonntastn Rassn in Europa: