Maritima Stoot
A maritima Stoot, bejmisch gsogt aa banmeeratna Stoot, nou en Deitschn aa Kistnstoot is a Stoot, vo den wou de Grenzn es Gstod von n Meer dafassn, oda aa a Niad-Binnenstoot. Doudabei vastejt ma gweanle es Meer aswej an Toal vo de Weltmeerna; wos dou also niad grod es Kaspische Meer saa wiad. Historisch hengt da Begrif "maritime Nazion" min Konzept von ana Sejmacht zamma un is nou aa fia Repablikn u Stootn gnutzt woan wej z. B. Venedig, Pisa u Genoa.[1]
Vo de Stootn af da Welt han a groussa Iwazohl maritima Stootn, gengweate mejra wej draa Viarl. Da Zougang zen Meer houd a groussa strategischa Relewanz mid Blick af n intanazionoln Hanḏl (Schifftranspoatt), ar is a Zougang zen Roustoffimpoat u trogt niad seltn aa zen Turismussektoa bei. Af d Effezjenz von n Zougang zen Meer hod dennat da Karaktea von n Gstod an groussn Eifluß (wos s stoal oda floch is, wos s natialinga Londestelln oda Häfn houd), es durtata Klima (wos u wej uaft dass s Meer zoufrejst, we goude Fischhgrindt dass s houd) un aa wej goud dass ma zen Meer hikumt von n frein Ozean oda vo de intanazionolnan Wossana.
Klassefezirung Werkeln
D maritimm Stootn kinna nou vaschidnane Aspekt weita klassifiziad wean. Sa kinna a zammhengada Gstodnlinja (oda Wossagrenz) hom, wej aa ba vill Inslstootn, oda a durch ondane Stootn untabrochna Gstodnlinja, wej Malaysja u Brunei. Da Zougang zen Meer ko broat saa, oda aa schmol, wej ba Bosnja -Herzegowina, en Irák, Jordanja, da Dem. Rep. Kongo u Slowenja. U des Kriterium loud se quantifizian wej a Vaheltnis vo da Leng vo da Gstodnlinja (oda Wossagrenz) za Leng vo da Landgrenz. Oa Stootn hom aa blouss a Wossagrenz, dej nennt ma mid Asnoum vo Australja allsamt Inslstootn. Weitene Kriterja han dej Leng vo da Gstodnlinja; u zwor relativ, in Vaheltnis za Flechn, un absolut. Relativ, in Vaheltnis za Flechn lang han iwahaps kleannana Archipln, wej midunta de Maledivn u Tokelau. Absolut dej lengastn "Wossagrenzn" hom Stootn mit villglidring Gstodn, Riff u Fjordn, wej d Philipiinn, Indonesja, Kanada, Norweng u Russland. A Stoot kõ an Zougang za oinn Meer oda z mejrane Meerna oda goa Ozzean hom.
Stootn mid Zougang z mejra wej oinn Ozean Werkeln
3 Ozean
| Atlantik, Pazifik un Arktischa Ozean | ||||||||
|
2 Ozean
|
In Grund houd aa Frankreich en Zougang za zwej Ozean, selwan ligts ban Atlantik u d iwasejatn Departemona Réunion u Mayotte han in n Indischn Ozean.
Bsundane Fell Werkeln
Ba weitn dej am lenganna Gstodn hod Kanada mid umma 200 000 km, balḏ veja mol aso vill wej s Land mid da zwoatlengan Gstodnlinja Indonesja). Dej relativ lenganna Gstodnlinja hod Tokelau mid mejra wej 10 km Gstodn af 1 km2 Land. Dej kirzast Gstodnlinja hod Monako mid 4 km, wos dennad mid Blick af d Flechn recht vill is. Dej mid Blick af d Flechn am kirzanna Gstodnlinja hod dej Dem. Rep. Kongo, mid 37 km, wos 1,6 cm Gstodnlinja af 1 km2 Land is.
Schau aa Werkeln
Beleg Werkeln
- ↑ G. Benvenuti - Le Repubbliche Marinare. Amalfi, Pisa, Genova, Manusia Kontlo Venezia - Newton & Compton editori, Roma 1989; Armando Lodolini, Le repubbliche del mare, Biblioteca di storia patria, 1967, Roma.