Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

Im Kriag bei de Aztekn oda Krieg bei den Azteken wean de Grind bschriem zweng de de Aztekn in de Kämpf zogn san. Seits ois Voik wichti wuan san, homs mid olle eanane nachan Vöka oda Stodstootn owa aa mid de weida weg Kriag gfiat. Und de haum finfaloa Auloss hom kena. Se homs in Bfreiungs-, Eaowarungs-, Bschtrofungs-, Inthronisations- und in de bkauntastn de Bleamalkriag eideut.

Naumansglyphn vom Stodstoot
Tepanekn- und Acolhuacanareicha.

In friare Kriag Werkeln

Vua da Hegemonie da Tepanekn hom de Stodstootn Allianzn zan Kriagfian büt. Se hom se mid aundare Städ oda Stodstootn zaumdau bevua se za an Kriagszug afbrocha san. De Kriagsfreind hom owa scho im nextn Krieg a wida de Gegna sei kena.

Noch Sieg gegn de Tepanekn und da Grindung vom Dreibund woa des via de Aztekn nemma notwendi. Den middanaund woa ma schtoak gnua. Owa oimöli woan de Mexica unta de Aztekn des kriagarischte und eaowarungswuatigare Voik. Und zwegn dem san a mera Afzoachnungan iwa eanane Kriag nu heid zlesn und am Bessan dokumentiat.

Bfreiungskriag Werkeln

 
La Noche Triste.

Den haum de Mexi`cas, mid vü Hüf vo andre Vöka und Stootstodn gfiad gegan de Hegemonie vo de Tepanekn vo Azcapoltzacos unta eanan Heascha Maxtla.

Aa de Kämpf gengan de schpanischn Conquistadoan woan fia se a Bfreiungskriag. Den haums owa valuan, weu unta eana de Pockn scho so grassiat hom und denen Schpania de Tlaxcaltekn, Totonakn, Calca und a aa Teu vo eanane Vabündn Acohlhuacana ghoifn hom. Owa in da Noche Triste homs de Schpania nuamoi des Fiachtn gleand.

Bstrofungskriag Werkeln

 
Ausn Kodex Mendoza

Aus de Afzoachnungan kau ma aussalesn, das maunche Städ oda Gebiet meamolig eaowat haum wean miassn. Des bdeit das se imma wida Städ enana Ohengigkeit oschtraffa woitn. A easchts Zoachn woa, daß se de Tributzohlungan eigschtöd haum. Des warad scho alloane a Grund fia an Schtrofzug gwest. Grod nochn Olebm vo oan Heascha, hod scho maungmoi zan Ofoi groazt. Owa moast woa des a gaunz bleda Zeitpunkt. Den de Tradizion hod vo jedm neichn Heascha valaungt, das a noch da Aumtseifirung a groß Eiweihungsopfafest vaaunschtoit, mid vüle Opfa. Und do hom se natiali de Rebönstäd ois Opfalifarantn aubotn. Es san a zwoa Foi iwalifat wos in ana reböllischn Stod a Massaka vaaunschtoid hom und olle Leid, ob Kinda, Weiwal und Mauna ogschlocht haum.

De Feanhendla, de Pochteca hom a efta an Grund za an Bschtrofungskriag glifat. Da se jo ned nua Hendla sundan a Schpion woan, homs gfeali glebt. Se san mauchmoi iwafoin und ausgraubt wuan. Oda ma hods glei aus Entristung umbrocht. Sowos hod natiali a noch an Bschtrofungskriag gruaffa, dea owa a in ana Eaowarung endn hod kena.

Introhnisazionskriag Werkeln

Noch da Moanung von Fochautoa Berthold Riese heds nu a Oat vo moast kloanare Kriag gem. Des hom owa a zglei Bschtrofungskriag sei kena. In de Inthronisazionskriag hod ma de Kriagstichtikeit vo de jungan Prinz aus da Heaschafamüli ausprobiat. Ob se dea iwahaubt fia a hechas Aumt eigna tad, oda ea sogoa des Zeig za an nextn Tlahtoani (Heascha) hed.

Weu de Mexi´ca ka Primogenidur (Easchtgebuatsrecht) kennt hom, haum se de eventuön Kandidatn im Kaumpf auszoachna miassn. Den bei de Mexica san fia de hextn Emta nua kriagstichtige Mauna in Frog kema.

Eaowarungskriag Werkeln

De san moast nua aus wiatschoftlige Grind gfiat wuan. So wia noch de Joa mid de Natuakathastrofn, um de Eanehrung vo da eignan Bvökarung im Zentreuraum zgarantian. Oda um de Haundlsweg fia de Luxusgita fian Odl obzichan.

De Kriag hom owa oagne Regln ghobt. Zeascht hod ma dem Züoat a Aufrog iwamiddlt. Z.B: De Mexica hom zan Ausschmickn vo eanan Tempö an grossn Fösn braucht. An Bstimmtn aus an bsundan Materieu. Eventuö um an Odla- oda Oitoaschtoa draus auzfeatign. Und de zukinftign Gegna megn do so gmiadli sei und de Mexica do den Schtoa zlifan. Haum de den Schtoa wiakli brocht, woa des a Untaweafungsgestn und bade Seitn hom gwisst das nua mea de jahrlichn Tributlistn ausghaundld wean hom miassn. Homs owa oglehnd, daun is eana da Kriag eakleat wuan. Und dea hod se daun owa a iwa merare Joa hiziang kena. Mid merane Kriagszig, so wia gegn den Stootbund vo de Chalca. Gegn De homs 1441, 1455, 1458, 1463, Kriag gfiat bis se eascht 1468 den Städbund eaowat ghobd hom.

Tepeacac is 1458 eaowad wuan . 1462 hods an Kriagszug gegn de Huaxtekn im Nuadostn gem. De Aztekn hom zwoa gwuna und vü Gfaungane gmocht. Se haum se owa wida zruckzogn. Vamuatli woan eanane Meglikeitn zua easchepft, um za dera Zeit de Städ dauand za kontrolian. Nua Tlatlauhquitepec hom Se se bhoitn, ois Ausgaungspunkt fia spadere Kämpf gegn de Huaxtekn. Za dera Zeit homs a mid de easchtn Vuaschtess in den Sidwestn agfaungt.

Je weida de Eaowarungszig se vo da Hoamat weg ogschpüd hom, desto unwiatschoftliga woa de Eibringung vo de Tribut. A da Otranspuat vo de za Opfarung bschtimmtn Kriagsgfaunganan, vo de weid entfeantn Kriagsschaupletz woa unwiatschoftli und unsinni. Den ma heds jo afn weidn Weg jo a nu duachfuadan miassn. Dahea is ma af a oafoche Idee kema, de Bleamalkriag.

Bleamalkriag Werkeln

De Bleamalkriag san nua aus religiöse Grind gfiad wuan. de beteuligtn Pateian woitn nua vü Gfaungane mochn, de ma nocha Opfan hod kena. Zweng dem san de Kämpf a nua mid schtumpfe Woffn gfiat wuan. Mera driwa im Atükö Bleamalkriag.

Schau aa Werkeln

Litaradua Werkeln

  • Hans j. Prem: Die Azteken. 5. Auflage 2011, C.H.Beck, Minga. ISBN 978-3-406-45835-4
  • Hanns.J.Prem. Geschichte Altamerikas, R. Oldenburg Verlag, Minga 2008. ISBN 978-3-486-53032-2
  • Rudolf Pförtner/Nigel Davids. Alte Kulturen der neuen Welt. Econ Verlag, Wean 1980.
  • Berthold Riese, Das Reich der Azteken- Geschichte und Kultur. C.H.Beck, Minga 2011. ISBN 978-3-406-61400-2
  • Nigel Davies: Die Azteken: Meister der Staatskunst – Schöpfer hoher Kultur. Econ, Düsseldorf 1979, ISBN 3-499-16950-9.
  • Serge Gruzinski: Die Azteken: kurze Blüte einer Hochkultur. Maier, Ravensburg 1992, ISBN 3-473-51028-9.
  • Peter Hassler: Menschenopfer bei den Azteken? – Eine quellen- und ideologiekritische Studie. Europäische Hochschulschriften; Reihe XIX Volkskunde/Ethnologie, Abt. B: Ethnologie, Vol. 30; Peter Lang AG, Europäischer Verlag der Wissenschaften, Bern 1992. ISBN 3-261-04587-6, 456 S.
  • Doris Heyden: Gartenkünstler in der neuen Welt. In: Spektrum der Wissenschaft, Oktober 2003, S. 70–75, ISSN 0170-2971 (Artikel über den Gartenbau der Azteken)
  • Felix Hinz: „Hispanisierung“ in Neu-Spanien 1519–1568. Transformation kollektiver Identitäten von Mexica, Tlaxkalteken und Spaniern. 3 Bde, Kovač, Hamburg 2005, ISBN 3-8300-2070-8.
  • Ulrich Köhler (Hg.): Altamerikanistik. Eine Einführung in die Hochkulturen Mittel- und Südamerikas. Reimer, Berlin 1990. ISBN 3-496-00936-5
  • Tzvetan Todorov: Die Eroberung Amerikas. Das Problem des Anderen. 8. Aufl., Suhrkamp Edition, Frankfurt am Main 2002, ISBN 3-518-11213-9.
  • Jacques Soustelle: Das Leben der Azteken: Mexiko am Vorabend der spanischen Eroberung. Manesse-Verlag, Zürich 1993. ISBN 3-7175-8086-8.

Im Netz Werkeln

  Commons: Kriag bei de Aztekn – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien