Numidische Schrift

(Weidagloadt vo Libysche Schrift)

D numidische oda aa libysche Schrift is a Alphabetschrifd, d wou ma von n 3. Jh. v. bis zen 3. Jh. n. Kr. umatum z Noadafrika fia s Numidisch oda d altlibyschn Dialektt gnutzd ghobt houd. Es is a Konsonantnschriftd oda Abdschad, wou ma nea d Konsonantn u ned Vokal von an Woat schreibt. Gwissamaaßn a Asnom is a Graphem fia an Vokal i Endposizion. Aa d Geminazion oda Konsonantnleng hod ma ned gschrim. D Schriftrichting is untaschidle gweng.

Schrifdzoichn onrana Felsnwand in n Drâa-Tol z Marokko.

Gschichtt Werkeln

Dej Schrifdzoichn loua se niad von n fenizisch-punischn Alfabet oloatn. Nou an Robert Kerr hod ma d Schrift omed unta da Herrschaft von n Massinissa entwicklt. As da libyschn Schrift hod se dej vo de Tuareg gnutzteTifinaγ-Schrift entwicklt.

Varbroiting un Antziffaring Werkeln

Bislang hod ma umma 1.200 Inschriftn in Raum zwischn Mittlmeja, Nil, Niger u d Kanarn gfunna. Am grejssan is d Dichtn vo Inschriftn z Tunesien un i de õgrenzatn Gebejtt z Algerien. Es loua se zwou groussa Gruppn vo da Schrifd unnascheiḏn: a estlinga Variantn mid da Westgrenz z Algeria un a westlinga Fuam mid mejara Zoichn. Dawal d westlinga Schrifd nea toalweis antziffat is, hod ma d Lautweat vo d Zoichn vo da estlinga Varietejt fast vollstende bstimma kenna. Asschloḡ gemd fia d Antziffaring is dej fenizischa Bilingue õn n Pfeilagrobmol z Thugga i Tunesien gweng, dej wou ma af s 2. Jh. v. Kr. datiat. D westlinga Variantn wiad ej amols aa „Libysch-beaberische Schrifd“ ghoissn. Z Marokko hod ma scheints vo da westlingan Variantn umma 100 Inschriftn gfunna.

D estlicha Variantn Werkeln

Dej estlicha Variantn, wou mid Hilf vo da fenizisch-numidischn Bilingue vo Thugga entziffad woan is, findt se in n folngatn, zamm mid da Umschrid, en fenizischn Entsprechungan un en Tifinaγ.

Libysch ← Libysch ↑ (Tifinaγ) Fenizisch
B     𐤁‎
G     𐤂
D     𐤃
H      𐤄
W     : 𐤅
Ż   ? ⵣ ? 𐤆‎ (+𐤇 ?)
    ⵊ/ⵌ ?
Z    
Libysch ← Libysch ↑ (Tifinaγ) Fenizisch
    𐤈
Y     𐤉‎
K     𐤊‎
L     ⵏⵏ 𐤋‎
M      𐤌
N     𐤍
S     ⵙ ? 𐤎‎
F     ⴼ ? 𐤐
Libysch ← Libysch ↑ (Tifinaγ) Fenizisch
    ⵤ ? 𐤑‎
Q   ? 𐤒
R     𐤓‎
Š      ⵛ ? 𐤔
T      𐤕
Ti   ?
 

Litratua Werkeln

  • Jean-Baptiste Chabot: Recueil des inscriptions libyques. Imprimerie Nationale, Paris 1940.
  • G. Camps: Écriture libyque. In: Encyclopédie Berbère. Aix-en-Provence 1984, S. 2564–2573. ISBN 2-85744-201-7
  • Robert M. Kerr: Some Thoughts on the Origins of the Libyco-Berber Alphabet. In: Harry Stroomer u. a. (Hrsg.): Ètudes berbères V. Essais sur des variations dialectales et autres articles. Actes du «5. Bayreuth-Frankfurt-Leidener Kolloquium zur Berberologie», Leiden, 8–11 octobre 2008. Köln 2010, S. 41–68.LINK

Exteane Vaweiss Werkeln