Pädaschduafa Hiataeinzug

Der Artikl is im Dialekt Ostestareichisch gschriem worn.

Da Pädaschduafa Hiataeinzug (bair.-dt.: Petersdorfer Hütereinzug, st.dt.: Perchtoldsdorfer Hütereinzug) is a dreitägigs Haurafestl in Pädaschduaf (Niedaöstarreich). Ea is so wos wiar a Oat Eantedaungfest und steigt a jeds Joa aum easchtn Sunndog noch Leonhardi, oda aum Leonhardi-Dog söwa, waun a auf an Sunndog foid. Seidn Joa 2010 is a in da Listn vom immateriön Wödkuituaeabe.[1]

Pädaschduafa Hiataeinzug: vuan a Standartntroga, hint de Pritschn

Grundlog Werkeln

Da Hiataeinzug hängt eng zsaumm midn ehemolign Brauch vo de Weihiata. Des woan Leid, zmeist junge Mauna aus Haurafamülian, de wos aufpasst haum, doss neamd de reifn Weintraubm fladat. Jeds Joah san 8-12 junge Mauna ois Hiata ausgsuacht wuan, ana davo woa da so gnennde „Owahiata“. De Hiata woan a Oat Flurwochta, und haum aa in da Nocht in eahnare Hiatahittn bleim miassn. De Huatzeit hot domois vo Aufaung August bis noch Leonhardi dauat. In da heitign Zeit hod si des Hiatawesn iwalebt, owa s Brauchtum dazua wiad weida dahoidn.

Oblauf Werkeln

Aufaunga tuats Festl scho mit ana Vuafeia aum Saumstog Obmd im inteanan Kraas. Aum Sunndog is daun da eigantliche Festakt. In da Fruah ziang de Hiata daun zeaschta amoi ind Kiachn. Vuraun san drei Reita mit aufputzte Ressa. Glei danoch kummt de „Pritschn“, a Oat iwagrosssa Drahdiwaberl, des wos auf ana Staungan trogn wiad, und de Standartntroga. Nochad gibts aum Moakplotz a poa Aunsprochn vo de Ehrngäst, vom Buagamasta und veom Weinbauomaunn. Da Hähepunkt is des Gstanzlsingan, do mocht ma si daun iwa Politika und aundare bekaunnte Leid ausm Uat, owar aa ausm gaunzn Laund lustig. A wichtige Figua is aa no da Hiatavoda, dea woas aus da Hauraschoft kummt und a wichige Roin bei da Organisation vom Hiataeinzug spüt. De Kredenzmadln schengn an Staubign (Jungwein) aus. Aum End ziagn de Hiata ins Haus vom Hiatavoda. Duat wiad de Pritschn no amoi draht, de Hiatabuam taunzn im Kraas no amoi um de Pritschn, de wos daun obgstöd wiad. Aum Mondog gibts no a Nochfeia im Haus vom Hiatavodan.

Gschichtl Werkeln

Iwan Uasprung vom Hiataeinzug gibts a iwalifats Gschichtl, wo ma olladings net waaß, obs und wos davo woa is. Jednfois gehts a so[2] : „Anno 1422 is a Mau vo de Beag grennd kumma hod dazöhd: „Da Hiata Thomas liegt in sein Bluat aum Raund vo an Weigoatn und braucht dringend a Hüf! Aum End is goar a scho z spood! Des woar a Bahöö im Uat! Nu nia hod mar an Hiata zweng a poa Traubm zsaumprackt. Etliche Mauna san glei hiigrennd, doss eam höfn. Wias in Thomas daun haam trogn haum, is scho a Schiwwe Leit duatn vasaummet gwest. In Duafboda haums aa scho gruafn ghobt, dea hod owa nuar in Koopf beidlt und gmaant, doss ma do nix meah mochn kau. Owa wia duach a Wunda is da Thomas wieda gsund wuan, und hod aum Leonharditog wiedarum – waun aa hatschat - in d Kiachn geh kenna. Do haum se de Hiata zsaumgredt und in Herrn Pforra recht schee bitt, doss ar an Daunkesgottesdienst obhoit. Und de Mess suit aum Sunndog noch Leonhardi stottfindn. Und a festlicha Umzug hod daun duatn augfangt, wo s in Thomas gfundn haum.“ Und aus dem Umzug soi si daun noch da Iwaliefarung da Hiateihzug entwigget haum.

Literatua Werkeln

  • Franz Schunko: Von den Weinhütern in Perchtoldsdorf. In: Österreichische Zeitschrift für Volkskunde, XVII/66, Wien, 1963, S. 154–167.
  • Walter Trübswasser: "Hiatabuam, riegelt's eich..." Der Perchtoldsdorfer Weinhütereinzug. Verlag der Marktgemeinde Perchtoldsdorf, Perchtoldsdorf 1999. ISBN 3-901316-17-5.
  • Gregor Gatscher-Riedl: Haurer und Hiata. Eine Geschichte des Perchtoldsdorfer Weinbaus in Bildern. Hrsg. von Franz Nigl und Franz Distl. Heimat-Verlag, Schwarzach 2013. ISBN 978-3-9503395-7-4.
  • Gregor Gatscher-Riedl: "Unter den österreichischen Sorten nimmt die hiesige Traube einen vorzüglichen Platz ein". Ein "G'mischter Satz" aus Perchtoldsdorfer Weinbau-, Weinausschank- und Ortsgeschichte im 19. und 20. Jahrhundert. In: Unsere Heimat. Zeitschrift für Landeskunde von NÖ, Jg. 84/2014, Heft 1–4, St. Pölten 2015, S. 28–47.
  • Festschrift 125 Jahre Weinbauverein Perchtoldsdorf 1890-2015 Hrsg. Weinbauverein Perchtoldsdorf Perchtoldsdorf 2015.

Beleg Werkeln

  1. Perchtoldsdorfer Hütereinzug, Nationalagentur für das Immaterielle Kulturerbe, Österreichische UNESCO-Kommission
  2. Perchtoldsdorfer Heimatbuch. Herausgegeben von der Marktgemeinde Perchtoldsdorf. Verlag Wedl, Melk 1958.

Im Netz Werkeln

  Commons: Pädaschduafa Hiataeinzug – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Film: Winzerbrauch in Österreich - Hütereinzug in Perchtoldsdorf.Produzent: Österreichisches Bundesinstitut für den Wissenschaftlichen Film. Österreichische Mediathek@1@2Vorlage:Toter Link/www.mediathek.at (Seite nicht mehr abrufbar; Suche in Webarchiven)