Siyaj K`ak`

Der Artikl is im Dialekt Owaöstareichisch gschriem worn.

Da Siyaj K`ak`, dea ausm Feia gbuane woa a teotihuacanischa Födherr. Weu ma fria sei Naumansglyphn in de Stelen ned lesn hod kena, hod man den raukandn Frosch gnennt. Eascht ois de Mayaschriftexpeatin Tatiana Proskouriakoff oanige Mayahieroglyphn nei iwasezt hod, is ma af sei intaressante Gschicht drafkema. Und des hod zgloach de gaunze Gschicht vo de Mayaschtootn in da middlan Maya-Klassik total aundas zoagt, wia mas bishea gwend gwest woa.

De Stele 31 aus Tik`al

De hintare Textsoatn vo da Stele 31, aus Tik`al.

De Maya-Schtäd Tik`al und Uaxactun san eafoigreich eafuascht wuan. Und so hod ma a oanige bschrfte Fries und Stelen gfundn. Zua richtign Deitung da Inschriftn haum nu a boa wichtige Begriff und Nauman gföd. Um de Inschriftn sinnmaßig lesn zkena.

Af oana da Stelen hod ma den Naum Chak Took Ich`aak glesn. Vo dem Mau hod ma gwißt, das a vo 360 weg da siegreiche Kini vo Tik`al gwest woa. Des hod ma scho af aundare Stelen lesn kena. An zwoatn Naum hod ma raukandn Frosch gnennt. Do a aun ana befuazugtn Schtö af da Stele gschtaundn is, hod ma augnumma, das a aa Bruada vom Chak Took Ich`aak gwest wa. Und da Heascha hod sein vadeanstvoin Bruada ois Heascha vo Uaxactun eigsezt.

Daun is nu a dritta Naum an bsundara Schtö viakema, da Schpeaweafa Eule (Atlatl Ul). Vo eam hod ma augnumma das dea a hocha Wüadntrega (Owapriesta?) aus Tik`al gwest wa. De Vamuatung woa, das des ois mi da Eaowarung vo Uaxactun zaumghengt is. Des hod a gschimmt, woa owa trotzdem gaunz aundas.

Neie Endschlisslung

De Mayaschriftnfuascharin Tatiana Proskouriakoff hod se den Text af da Stele 31 neich vuagnumma und hod oanige Glyphn richti lesn kena.

De Glyphn D 15 hods glesn: Ea is kema, (Aukunft).
De Glyphn D 17 umschrieb se mid: Richtung Westn, in da Vabindung mid ana wichtign Godheid und an machtign Kinireich.
An aundan Glyphn in Wakna-El Peru hod ma lesn kena, das wea wichtiga ausn Westn in da Schtod aukoidn hod und da Naum vo dem woa da Kriagsherr Siyaj K`ak` (Dea ausn Feia gbuana). Des woa da scho bekaunnte raukande Frosch.

Wos is domois fiakemma

Da Siyaj K`ak` woa a Kriagsherr aus Teotihuacan und ea is mid ana machtign Armee im Ruckn zan Eaowan ins Mayatiaflaund eigfoin.

Teotihuacan hod scho de Pazifikküstn unta eana Kontroi ghobd. Und Kaminaljuyu im Mayahochlaund vo Guatemala homs za ana großn Provinzhaubtschtod ausbaud, vo Deas des Hochlaund kontrolliat hom. Ob de Armee vo duat owakema is oda de Goifkistn entlaung nochn Ostn zogn, des woaß ma heid neamma.

Und a den eventuön Wüardntrega aus Tik`al Speaschleida Atlatl Ul kau ma iazt eioadnan. Ea woa koa Gringana ois da geddlige Pristakini vo Teotihuacan, dea im Joa 374 den Thron bschtiegn hod und 439 vaschtuam is.

Des ois woas ma nua vo de Afzoachnungan vo de Mayastelen. Do ausn Schtodschtoot Teotihuacan koane schriftlign Afzoachnungan af ins iwakema san, san de Zwoa oanzign naumandli bekaunntn Leid aus Teotihuacan.

378 und de nextn Joa

Da Plotz vo Tik`al mid de Tempön I und II.

Am 16 Jenna 378 is da Siyah K`ak` mid seina Armee iwa Dos Pilas kema und hod de Kriaga vo Tik`al gschlogn. Und midm söwn Tog is af dea Stele a da Tod vom Kini Chak Took Ich`aak I vameakt gwest. Des woa vamuatli nix peasenligs, den es is sei Palost ned zaschtead wuan. Und im Gegnsotz za aundare Dynastiewexl is a sei Naum ned todgschwiegn wuan. Sundan ea is schpoda sogoa af Stelen ois Vuagenga eawehnt wuan.

Des hod owa a bedeit das de teotihuacanische Armee Tik`al eaowat ghobd hod. De Armee Siyah Ka`k`s hod schpoda nu Uaxactun, El Zotz, Bejucal und nu aundare Schted eaowat und neiche Heascha eigsezt.

379 is a in Tik`Al a neicha Kini eigsezt wuan, da Yax Nun Ayiin. Des woa a Suhn vom Atlatl Ul em Godkini vo Teotihuacan, den eam a Mayaodlige aus Tik`al gbuan hod. Do dea Bua nu recht kloa woa, is da Siya Ka`k` da Regent wuan.
Wos fia Mochtfü da Siya Ka`k` ghobt hod, zogt da Text af ana Stele 4 aus 379 (Tikal), zua Introhnisazion. Sei Titl draf woa, wia dea vo sein Priestafiaschtn aus Teotihuacan. Obwoi ea söwa nia Kini ana Schtod woa, hod a den Titl Kalo`mte` (Owaherr, Kaisa) trogn.
Ea woa da valengade Oam Teotihuacans im Mayalaund und ea hod de Kini eigsezt. In Palenque, Rio Azul, Bejucal, El Zotz und Uaxactun hod a neiche Kini eigsezt.

Waun a vaschtuam is woas ma heid ned. Owa ea hod mid seine Leid des Maya-Peten schtoak vaendat.

Schau aa

Litaradua

Nicolai Grube u. A., Maya - Gottkönige im Regenwald. Tandem Verlag - H.F. Ulmann-Potsdam 2006/7 ISBN 978-3- 8331-4447-9