Der Artikl is im Dialekt Obaboarisch gschriem worn.

An Oa[1] odo Goggile[2][3][4][5] (af tiroularisch) is a frias Stadium vo da Entwicklung vo bestimmtn Viechan. Es enthoit a Keimzejn (Oazejn) gnennt, Neastoffe und a schitzende Schoin.

Oa vo Vegln, Schuidkrodn, Fiisch, Kopffiassla und vaschiedane Schmettaling.
Hennaoa

Oa san zweng eanan hohn Neaweat a begeate Noarung vo vuin Viechan und vom Menschn.

De Oa vom Vogl Strauss san de gresstn Oa (1,5 kg), de wos heit gibt. Nua de Oa vo a poar Sauria-Oartn worn no gressa.

Zan Hennaoa sogt ma im Boarischn aa no Gackal[6] (Kindasproch[7]).

Funktion Werkeln

A Oa enthoid de Keimzejn und is fia a begrenzte Zeit da Schutzraum fia de Entwicklung vo da Keimzejn zan Lebebewesn. In am Raum befindt si a Depot an Energie bzw. Lemsmittl. Wenns Energiedepot vom kloan Lebewesn fost voiständig vabraucht is, kimmts zan Schlipfn.

Schoin Werkeln

Im oafochstn foi, ba vuin uaspringlichn Mearesviechan, bestehts Oa nua aus da Oazejn. Moast wead de owa duach a Schoin oda Gallertschicht gschitzt. Ba Landviechan hodd des no zuasätzlich de Funktion s kloane Lebewesn vorn Ausdrickan z schitzn.

Dodda Werkeln

In bzw. um de Oazejn eiglogate Neastoff wean Dodda gnennt. Ba Viechan wo ausm Oa scho a guad entwicklts Jungviech schlipft, is des Oa gross hod vui Dodda. Wenn beispuisweis nua a Larvn aussakimmt hods Oan nua a weng Dodda (oligolecithal).

Oa ois Nutzobjekt Werkeln

Dees moast gnutzte Vogloa is dees Hennaoa. S wead kochd gessn und ois Zuatat fia vaschiedane Speisn vawendd. A in da technischn Produktion weads vawendd, beispuisweis fia mange Temperafoarbm. Danebm wern aa no efta de Oa vo da Wochtl, Gans und Antn gessn.

In vaschiedanen Ländan wern aa no Oa vo wuidlebendn Vegln gsammet. Speziej in Sidafrika wern vui Straußnoa gessn. De Oa vo Meeresschuidgrodna san fir manche a Delikatess, des Sammen vo de Oa is fir de Viecha a ernsthofte Bedrohung.

De Oa vo de Stere wean ois echta, de vo ondare Fiischoartn ois foischa Kaviar gessn. In da japanischn Kuhe san Oa vo Seeigln (uni) a Delikatess. In Tein vo da Sidsee gejtn de Hintaloaba vom Samoa-Palolowuam mit de drinna enthoidanen Oa ois Delikatess und Aphrodisiakum.

Zeitschriftnartikl Werkeln

  • Andrew Gosler, Yet even more ways to dress eggs in British Birds, vol 99 no 7, July 2006

Im Netz Werkeln

  Commons: Oa – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Beleg Werkeln

  1. Ringseis' Bayerisches Wörterbuch, Dachau, 2. Auflog, 2006. S.200
  2. https://www.osttirol.holiday/urlaub-osttirol/unser-dialekt
  3. https://www.mein-osttirol.rocks/dialekte-osttirol.html?filter_region=&filter_gemeinde=&filter_kategorie_dialekt=&search=Ei&filter_anfangsbuchstabe=&_submit=d3d9446802a44259755d38e6d163e820#results
  4. https://suedtiroler-lexikon.org/worterbuch/262
  5. https://www.st-lorenzen.at/mundartlexikon/
  6. Ringseis' Bayerisches Wörterbuch, Dachau, 2. Auflog, 2006. S.99
  7. Ludwig Zehetner: Bairisches Deutsch, edition vulpes, Regnschburg, Neiauflog, 2005. S.135