Inslkejtische Sprochn

(Weidagloadt vo Inselkeltische Sprachen)

De Inslkejtischn Sprochn san in da Sprochwissnschoft olle kejtischn Sprochn, wo uaspringli af de britischn Insln gredt worn san.

Gliedarung Werkeln

De Sprochn wean in zwoa Haptgruppm eihteit:

  • Britannische Sprochn
    • Noadbritannisch
      • Kumbrisch in Noadengland, im Laff vom Middloita ausgstorm, nua a wengal eahoitn (Zoihweata, Rechtsbegriffe). No ned kläat is da Status vom Kumbrischn im Vahäjtnis zum Kymrischn; in bstimmtn Theoriemodejn wead's Kumbrische ois kymrischa Dialekt ogseng und ned ois eingständige Sproch.
    • Westbritannisch
      • Kymrisch (Walisisch) in Wales mid rund ois 200.000 Muaddasprochlan und rund 300.000 Sprechan mid Kymrisch ois Zwoatsproch (Q: Voikszejung 2001)
    • Sidwestbritannisch
      • Kornisch in Cornwall, um 1800 ausgstorm; a wengal wiedablebt mid rund 250–300 Leitln, wo de Sproch fliaßnd beherrschn (Neo-Kornisch)
      • Bretonisch in da Bretagne, mid rund 250.000 Muaddasprochlan. Im Oidog nua vo rund 120.000 Leitln vawendt.
  • Goidelische Sprochn
    • West-Goidelisch
      • Irisch in Irland mid vuileicht 20.000 bis 50.000 Muaddaprochlan, owa mid vui Leitln mid Irisch ois Zwoatsproch
    • Ost-Goidelisch
      • Gälisch (Schottisch-Gälisch) in Noadwest-Schottland mid vuileicht 20.000 Leitln, wo de Sproch im Oidog vawendn (vo insgsamt 50.000 Leitln 2001)
        • Kanadisch-Gälisch in Neifundland (Kanada) mid no rund 500 bis 1000 meaheitli ejtan Sprechan
      • Manx af da Isle of Man, 1974 ausgstorm; a wengal wiedabelebt (~1600 Sprecha im Joar 2001).

De Bezeichnunga Noadbritannisch, West- und Ost-Goidelisch wean sejtn vawendt. Ob des Piktische und des Shelta emfois zu de inslkejtischn Sprochn ghean, is umstrittn. Des Piktische is z schwoch belegt, um genau klassifiziat z wean, und Shelta is a Sproch mid Elementn diversa Herkumft.

Vagleichsbeispui Werkeln

  Irisch Gälisch Manx Kymrisch Kornisch Bretonisch
i lean
(„bin i
am Leana“)
tá mé ag foghlaim tha mi ag ionnsachadh ta mee ynsaghey (ry)dw i'n dysgu yth esof vy ow tysky me zo o teskiñ
(i bin am Leana)
– SVO
Schädl,
(aa „End“)
ceann
mid palatalem
Anlaut /k´/
ceann
wia Irisch
kione
mid /j/-Eihschub aus
Palatalisiarung
pen
(/kw/ > /p/)
mkorn.pen(n) (*),
spätkorn. pedn
wia Kymrisch
penn
wia Kymrisch
zu mia,
fia mi
dom (Standard),
aa domh, dhom, dhomh
(Präp. do + Suffix)
dhomh
(Präp. do + Suffix)
dou
(Präp. do + Suffix)
i mi/fi**
(Präp. i „zu“ + Pers.pron. „ich“)
dhym**
(Präp. dhe + Suffix)
din
(Präp. da + Suffix)

(*) Anm.: Fias Neokornische san drei untaschiedliche Orthographien in Vawendung. Kemmyn schreibt <penn>, Unys Amendys <pen> und Nowedga <pedn>.

(**) Anm.: Im Kymrischn und Spodkornischn is a Entwicklung in Richtung vo am analytischn System noch'm Voabuid vom Englischn festzstejn: spodkorn. <tho vee> [ðə 'vi:] „zua“ + „i“