Zölla-Bauhn

Museum in Niedaestarreich

De Zölla-Bauhn, eigantli: Mariazöllabauhn (dt.: Mariazellerbahn), ohkiazt: MzB, is de Eisnbauhnvabindung vo St. Pödn, des is de Laundeshauptstod vo Niedaöstareich mim Woifoahtsuat Mariazö in da Steiamoak. Uaspringli is bis Gußwerk gaungan. Es is a elektrifiziate Schmoispuabauhn mid ana Spuaweidn vo 760 Müllimeta.

St. Pölten–Gußwerk
Strecke der Zölla-Bauhn
Strecke der Zölla-Bauhn
Streckennummer:153 01
Kursbuchstrecke (ÖBB):115
Strecknläng:91,3 km
Stromsystem:6,5 kV / 25 Hz ~
Maximale Neigung: 28 
Minimaler Radius:78 m
Hächstgschwindigkeit:80 km/h
Westbahn von Wien Westbf
Tullnerfelder Bahn von Tulln an der Donau
-0,038 St. Pölten Hbf 273 m ü. A.
Westbahn nach Salzburg Hbf
0,500 Kleiner Eisbergtunnel (138 m)
0,700 Großer Eisbergtunnel (274 m)
1,980 St. Pölten Alpenbf
Leobersdorfer Bahn
Güterzugumfahrung St Pölten (in Bau)
Bahnhof ohne Personenverkehr – Dienststation, Betriebs- oder Güterbahnhof
5,796 Schwadorf 314 m ü. A.
Brücke (klein)
7,700 Matzendorfer Brücke (31 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
8,720 Zlm Völlerndorf
Brücke über Wasserlauf (klein)
9,700 Pielach (101 m)
9,682 Völlerndorf (bis 02.06.1996) 274 m ü. A.
Bahnhof, Station
11,955 Ober-Grafendorf
Lokalbahn Ober-Grafendorf–Gresten
Bahnhof, Station
15,550 Klangen 300 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
16,572 Weinburg
Haltepunkt, Haltestelle
17,542 Kammerhof 308 m ü. A.
Bahnhof, Station
19,519 Hofstetten-Grünau 318 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
22,876 Mainburg 335 m ü. A.
Bahnhof, Station
25,003 Rabenstein a. d. Pielach 341 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
27,000 Pielach (30 m)
Haltepunkt, Haltestelle
27,374 Steinklamm 357 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
28,939 Steinschal-Tradigist 363 m ü. A.
Bahnhof, Station
31,316 Kirchberg a. d. Pielach 372 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
33,948 Schwerbach 391 m ü. A.
Bahnhof, Station
35,294 Loich 400 m ü. A.
38,176 Weißenburg (bis circa 1925) 418 m ü. A.
Tunnel
38,900 Weißenburgtunnel (100 m)
Bahnhof, Station
39,313 Schwarzenbach a. d. Pielach 429 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
39,700 Schönautunnel (62 m)
Brücke über Wasserlauf (klein)
39,800 Pielach (20 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
40,000 Natterstunnel (30 m)
Bahnhof, Station
43,043 Frankenfels 462 m ü. A.
Haltepunkt, Haltestelle
46,469 Boding 508 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
46,600 Nattersbachbrücke (20 m)
Bahnhof, Station
48,317 Laubenbachmühle 535 m ü. A.
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
50,320 Natterstal-Unter Buchberg (bis 2010 Personenhst) 571 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
51,400 Kerlsteintunnel (93 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
51,700 Steinbachtunnel (49 m)
52,300 Buchgrabenviadukt (32 m)
52,800 Weißwasserviadukt (36 m)
53,500 Meierlberggrabenviadukt (34 m)
Bahnhof ohne Personenverkehr – Dienststation, Betriebs- oder Güterbahnhof
53,843 Ober Buchberg (bis 1975 und seit Dez. 2015 Betriebsausweiche) 650 m ü. A.
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
54,500 Meierlbergtunnel (89 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
55,300 Stettenriegeltunnel (43 m)
Bahnhof, Station
57,116 Winterbach 719 m ü. A.
58,400 Eierzeilgrabenviadukt (34 m)
58,600 Sturzgrabenviadukt (40 m)
Bahnhof, Station
60,988 Puchenstuben 804 m ü. A.
62,000 Heugrabenviadukt (24 m)
Tunnel
63,500 Beinriegeltunnel (121 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
63,700 Florkogeltunnel (77 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
64,030 Zlm Brandeben
Tunnel
64,300 Gösingtunnel (2369 m)
Bahnhof, Station
66,985 Gösing 891 m ü. A.
68,300 Gösinggrabenviadukt (84 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
68,400 Ameiskogeltunnel (39 m)
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
69,180 Zlm Wasserlochhäusl
Tunnel
70,100 Großer Klausgrabentunnel (97 m)
70,200 Klausgrabenviadukt (116 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
70,300 Kleiner Klausgrabentunnel (35 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
70,500 Reithmauertunnel (58 m)
70,700 Saugrabenviadukt (116 m)
Bahnhof, Station
71,287 Annaberg vormals Annaberg-Reith 806 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
Lassingstausee
Bahnhof, Station
72,862 Wienerbruck-Josefsberg 795 m ü. A.
Brücke über Wasserlauf (klein)
Lassingbach
Blockstelle, Awanst, Anst, etc.
74,170 Zlm Raingraben
Tunnel
74,300 Raingrabentunnel (269 m)
Brücke (klein)
74,700 Raingrabenbrücke (40 m)
Brücke (klein)
75,100 Lassingkienbachbrücke (40 m)
Tunnel
75,300 Kienbachtunnel (375 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
76,000 Erlaufkienbachbrücke (15 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
76,100 Kienbach-Klausbrücke (15 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
76,700 Kleiner Zinkentunnel (55 m)
Tunnel – bei mehreren Tunneln in Folge
76,800 Großer Zinkentunnel (68 m)
Tunnel
77,000 Erlaufklausetunnel (111 m)
Haltepunkt, Haltestelle
77,237 Erlaufklause 815 m ü. A.
77,500 Kuhgrabenviadukt (68 m)
Brücke über Wasserlauf (mittel)
78,500 Eselgrabenbrücke (20 m)
Landesgrenze Niedaöstareich / Steiamoak
Bahnhof, Station
80,347 Mitterbach (Gemeindealpe) 799 m ü. A.
84,230 Mariazell 849 m ü. A.
Übergang zur Museumstramway Mariazell–Erlaufsee
87,700 Rasing-St. Sebastian (bis 29.05.1988) 768 m ü. A.
89,200 Sigmundsberg (bis 29.05.1988) 758 m ü. A.
91,300 Gußwerk (bis 29.05.1988) 739 m ü. A.

Ghean und betreim duads seitn Dezemba 2010 de NÖVOG, des is de Niederösterreichische Verkehrsorganisationsgesellschaft. Zletzt haum sa se suichane Triabwogn kaft, de wos „Himmlstreppm“ haßn. An anzelne Himmelstreppm-Garnituan wean aa de neichn Aussichtswogn aughängt.

De Gschicht vo da Zölla-Bauhn Werkeln

 
Aum Fliglsignäu bei Rabenstein

A gaunze Zeid is hea,
do woa bei uns heimisch da Bär.
De Leit san vo weidn zua Maria heazogn
und da Herrgott hods gschützt vo do drobn.

Do hod ma si zaumgsetzt und hod ma studiat,
wia warads mit ana Bauhn, de in de Beag einifiaht.
A Schmoispur miassats sei, so hod ma si denkt,
de wengan Plotz um de Beag umilenkt.
Zua Maria hi, da warad ma daun schnöö,
es is ja bekaunt des Mariazöö.

Und so faung ma glei aun,
vo St. Pödn zan baun.
Zeascht wiad amoi grod gmochd, daun kemman de Schwöön,
und eftas a Bruckn, fia gaunz diafe Stöön.

Es wird ollawäu stäula, den Beagn geht's zua,
a Schlucht, a Bruckn, de Leit haum koa Ruah.
Mia miassn des schoffn, geht's krumm oda grod,
sunst kummt fia de Bauhn sowieso scho ois z'spod.

Händisch wird g'oawad, do geht's ned so schnöö,
beim Wastl am Woid kummt a launga Tunnöö.
A Bauhnhof, a Föösn, a heilige Ruah,
a wundascheens Fleckal, und da Ötscha schaut zua.

Ums nächste Eck ume, geht's glei wieda aun,
do hod ma amoi gschaut, ob jeda no kaun.
Boid drauf wird's enga, koa Wegal, koa Pfod,
hiaz hea ma daun auf, es is eh scho so spod.

Duachn nächstn Beag duach, scho wieda a Klaumm,
da moch ma a Bruckn, mit dea gläng ma scho zsaum.
Hiaz wird's laungsam groda, a Wiesn, a Woid,
de Leit ham a Freid, mia san im Steirischn boid.

A Deafl no duach, de Oawad geht schnöö,
scho seh ma den Kiachtuam vo Mariazöö.
A letzts Moi beagoh, daun da Soiza entlaung,
mia san boid in Gußweak, dem Himml sei daunk.

Auf amoi findt da Bauhnbau a Ruah,
da Wödkriag draht uns den Gödhauhn zua.

Plant hod des gaunze da Ing. Fogowitz, a gaunz gscheida Mau,
den haums hoid gnumman, wäu's a aundra ned kau.
A Daumpflok haums baut, den Kessl aughoazt,
des erschte Moi beagfoahn hod a gaunz schee groazt.

Noch etli poa Joah, vü Ruß und vü Dreck,
do hod ma scho redn gheat, da Daumpfa muass weg.
Ned mit Diesl, ned mit Daumpf,
elektrisch wü ma foahn ins Zöllalaund.

Wea sui leicht des mochn, wer sowos wui kau?
Es wead sas ned glaum, es woa da Dr. Englmau.
A Maua haums baut und des Wossa aufgstaut,
beim Eibau vo da Turbin hod eh ois hinghaut.

Mostn haums gsetzt und an Droht driwagspaunt
und scho foahns elektrisch ins streirische Laund.
1099 muass hoaßn, de Schmoispua-Maschin,
se hod auf jen Drehgstöö an E-Motoa drin.

Leit duads fiahn und an Haufn Huiz,
ma is auf de Lok richtig stuiz.

De Joahzehnte gengan vuabei,
und de Lok rennt, ois warads no nei.
De Motoan san no guad beinaund,
drum kriagts in de 60er Joah nua a neichs Gwaund.

Und so geht's weida in ihrm hoartn Lem
und se muass beim Aufstiag oft de gaunze Kroft gem.
So schnöö kau des gehn, s'is wia a Tram,
zuadroht wiad Gußwerk, ma glaubt des no kam.

Und aus is mim Huiztraunspuat,
an jedn föön do de richtign Wuat'.
Owa bis Mariazö bleibts no do,
da san gwiss a Haufn Leit froh.

Weu waun ma's Bergstickal a no zuaspean,
dann gabats in Zö nur mehr de Bärn.

Ma hod se de Orwad gmochd
und hod wieda Bärn ins Laund einebrocht.
Owa ned nua da Bär is de Neiigkeit,
an Triabwogn gibt's a scho seit anicha Zeit.

Freili is da Zug gaunz nei,
owa Aungst hod ma a dabei,
wäu er nimmt uns de Oawad weg, des muass ma aa sogn,
des is hoid da Nochtäu vo so an Triabwogn.

Und hiaz schliaß i meine Zäun, so hob i ma's gricht,
wäu sunst wiad's z'laung fiara Gedicht.

Triabfoahzeig' Werkeln

  • Daumpfloks vo de Reihn U, Uv, Uh, Mh und Mv.
  • E-Lok 1099: im Plauneisotz vo 1911 bis 2013, oiso iwa 100 Joah! Aum End vo de 50er-Joah haums owa an neichn Kostn kriagt.
  • Diesllok 2095 (Baujoah uma 1960): bei Maungl aun eisotzfähign 1099er, v. a. in de letztn Joah, woan aa oft Dieslfoahzeig zan autreffn.
  • E-Triabwogn 4090 (Baujoah 1994): zwoa Garnituan, de haum se ned wirkli bewährt.
  • Diesltriabwogn 5090 (aus de 90er-Joah): de san hauptsächli im Toiohschnitt bis Laubenbachmühle gfoahn, sodass se duatn a Stundntakt ausgaungan is.
  • E-Triabwogn ET Himmelstreppe: seit Oktoba 2013 kumman ohgsehn vom Nostalgiezug Ötscherbär nua meah de neichn guidanan Niedaflurtriabwogn zan Eisotz.

Begriff' Werkeln

  • Krumpm: de „Krumpm“ is de 2010 eigstööte Zweigstreckn noch Maunk, de uasprüngli no weita iwa Wieselburg noch Gresten gaungan is; da Ohschnitt vo Wieselburg noch Gresten is um de Joahtausendwendn auf Noamäuspur umspuat wuan und wiad no im Gütavakeah betriam. Des Wuat kummt vo da gekrümmtn (krumpm) Ohzweigung in Ober Grafenduaf, wo de Streckn an stoakn Rechtsbogn mocht - de Zölla-Bauhn fiaht hingegn schnuagrod bis Klaungen weida, drum wiad's aa ois „Grode“ bezeichnat.
  • Oim: 1922 is da Lokoibauhnhof vo St. Pödn in Alpenbahnhof umbezeichnat wuan. Des woa den Mitoawadan vom ausfiahrandn Betriebsdienst aunscheinand zua laung, dass nocha oafoch „Oim“ dazua gsogt haum.
  • Laubm: Laubenbachmühle is aa so a laungs Wuat ...
  • Krumpa Wogn: wäu de Krumpm ned elektrifiziat woa, hosd Wogn mit ana Webastohoazung braucht, de hod ma „krumpe Wogn“ gnaunt.
  • Groda Wogn: fia de Zölla-Bauhn reichn Wogn mit ana elektrischn Hoazung.
  • Steirawagal: des woan de oidn greanan zwoaachsign Wogn. Ob de Bezeichnung vo de ähnlichn Wogn auf da Streckn Kapfenberg - Au-Seewiesen kummt, vo de greanan Salonwogn auf da Murtoibauhn oda oafoch nua vo da greanan Mark, des kau ma nimma sogn.
  • Weiße Wuikn: des is de Schneeschleida, wäu wos aundas siechst ned, waun de vuabei foaht.
  • Stoabremsn oda Stoaschleida: waunst de Bremshundatstl ned eareicht hosd, z. B. bei Launghuizwogn oda Ruiböckn, hod ma sognaunte Ballostwogn oda Hüfsbremswogn aum Zug drauhänga miassn; de haum a Bremsahittn ghobt und a Bedaugwicht - waun ma de aum Zugschluss aughängt hod, is da Wognlauf schlechta wuan, wäu do hosd schleidan eine kriagt.

Büdln Werkeln

Im Netz Werkeln