Siidamerika

iardischa Kontinent
(Weidagloadt vo Siadamerika)

Siidamerika (amtli: Südamerika) is as siadliche Stickl vom amerikanischn Dobbekondinent, hod a Bvejkarung vo 418 Million Leid[1] und is mid arana Flächn vo 17.843.000 km² de viatgresste kondinendale Landflächn vo da Erde.

Siidamerika
Südamerika

Lage Siidamerika Südamerikas auf einer Weltkarte
Lage Siidamerika
Südamerikas auf einer Weltkarte
Flächn 17.843.000 km²
Bväikarung 418 Million
Bväikarungsdichtn 23,4 Eiwohna/km²
Lända 19 (davon 13 selbständig)
Sprochen Spanisch
Portugiesisch
Französisch
Englisch
Niederländisch
Quechua
Aymara
Guaraní
Papiamentu
Zeitzon UTC−2 (Brasilien) bis UTC−5 (Ecuador)
Sadelidnbejdl vo Siidamerika

Da Subkondinent is am Ostn vom Adlantischn Ozean und am Westn vom Pazifischn Ozean umgem. D Insl Feialand am Siadschbiez vom Subkondinent wiad duach d Drakestross vom Nochbakondinent Antarktika drennd. A wengal siadlich vo Feialand ligt as Kap Hoarn, wo da Adlandik und da Pazifik aufarananda dreffand. An Noadn hi gibts a Vabindung iba a Landenge vo Panama auf Noadamerika.

Eadkunde Werkeln

Da siadamerikanische Subkondinent losst se a drei Groußraum eideila:

  • De Andn ois Hochgebirge a da Westseitn vom Kondinent
  • Drei Flussema estle vo de Andn
  • Drei Berglända estle vo de Andn

A da Westkistn ligt mid de Andn de längste Gebiagskettn auf da Eadn. As Hochgebiag ziagt se iba 7.500 Kilomeda am Pazifik entlang vo Venezuela bis zum Siadspitz vo Patagonien obe. Da hächste Beag vo de Andn und a glei da hächste Beag vo Sidamerika und da hächste Beag wo ned in Asien is, is mid 6.962 Meda hähn da Aconcagua. Ling duada zwischn da Grenz vo Argentinien und Chile. De Laguna del Carbón, mid 105 Meda undam Meerespiagl is da diafste Punkt vo Sidamerika und ligt am San-Julián-Becken in Patagonien.[2] Da siadlichste Punkt vo Sidamerika is as Kap Hoarn.

 
Dschungl in Sidamerika

De gresste Stromebene buid as Amazonasbecken (Amazonien). Mid seine 6.448 Kilomeda läng is da vo Ostn kemmade Fluss wo a de Andn entspringd da längste Fluss vo Sidamerika und a da Fluss wo as meiste Wossa auf da Eadn fiad. Neadle davo ligt de Orinoco-Ebene, de wos zum Amazonasbeckn an Sidn obe duach de Berglända vo Guayana und an Noadn aufe zua duach as venezolanische Bergland begrenzt wiad. A andane Stromebene ligt am Sidn vom Kontinent, as Flusssystem ausm Río Paraguay und am Río Paraná.

De Beaglända hand as Beagland vo Guayana, as Brasilianische Beagland und as Ostpatagonische Beagland. As Beagland vo Guayana wiad as Rengwoidbeagland Sidvenezuala, as Zendrale Houchland vo Guayana und as Estliche Beagland vo Guayana aufteild. Dastrecka duad sa se vo da Stromebene vom Orinoco bis zan Amazonas midrana maximaln Eahebung vo 2.800 Meda. As Zendralbrasilianische Beagland ziagt se vo Zendralsidamerika bis a de Küstn vo Brasilien, bzw. a de Pampa vo Argentinien. As Ostpatagonische Beagland ziagt se vom Ostn vo de Andn obe zua bis zan Siaspitz vo Sidamerika.

Politische Strukduan Werkeln

 
Südamerika; politische Koatn

Staatn in Siidamerika Werkeln

Staat /
abhängiges Gebiet
Hauptstod Flächn (km²) % Bvejkarung % Bvejkarungsdichtn
(Eihwohna pro km²)
Sproch
Argentinien  Argentinien Buenos Aires 2.766.890 15,5 % 000000040518951.000000000040.518.951[3] 10,4 % 14,6 Spanisch
  Aruba (NL)2 Oranjestad 180 0 % 000000000106050.0000000000106.050 0,03 % 589 Niederländisch, Papiamentu
Bolivien  Bolivien Sucre 1.098.581 6,2 % 000000010426154.000000000010.426.154[4] 2,4 % 8,4 Spanisch, Quechua, Aymara
Bonaire  Bonaire (NL)2 Kralendijk 288 0,0 % 000000000013389.000000000013.389 0,0 % 46 Niederländisch, Papiamentu
Brasilien  Brasilien Brasília 8.514.215 47,8 % 000000193252604.0000000000193.252.604[5] 50,3 % 23,1 Portugiesisch
Chile  Chile Santiago de Chile 756.950 4,2 % 000000017094270.000000000017.094.270[6] 4,2 % 21,7 Spanisch
Curaçao  Curaçao (NL)2 Willemstad 444 0 % 000000000142180.0000000000142.180 0,05 % 320 Niederländisch, Papiamentu, Englisch
Ecuador  Ecuador Quito 283.560 1,6 % 000000014211750.000000000014.211.750[7] 3,6 % 49,1 Spanisch, Quechua
  Falklandinseln (UK)1 Port Stanley 12.173 0,1 % 000000000003000.00000000003.000 0 % 0,2 Englisch
  Französisch-Guayana (F) Cayenne 86.504 0,5 % 000000000216000.0000000000216.000 0,1 % 2,5 Französisch
Guyana  Guyana Georgetown 214.970 1,2 % 000000000770000.0000000000770.000 0,2 % 3,6 Englisch
Kolumbien  Kolumbien Bogotá 1.138.910 6,4 % 000000045528082.000000000045.528.082[8] 11,5 % 39,5 Spanisch
Paraguay  Paraguay Asunción 406.752 2,3 % 000000006831000.00000000006.831.000 1,7 % 16,8 Spanisch, Guaraní
Peru  Peru Lima 1.285.220 7,2 % 000000029461933.000000000029.461.933[9] 7,5 % 23,0 Spanisch, Quechua, Aymara
  Südgeorgien und die Südlichen Sandwichinseln (UK)1 Grytviken 4.066 0 % 000000000000002.00000000002 0 % 0,0 Englisch
Suriname  Suriname Paramaribo 163.820 0,9 % 000000000530431.0000000000530.431[10] 0,1 % 2,9 Niederländisch
Trinidad und Tobago  Trinidad und Tobago2 Port-of-Spain 5.128 0 % 000000001319700.00000000001.319.700[11] 0,3 % 258,2 Englisch, Spanisch
Uruguay  Uruguay Montevideo 176.220 1,0 % 000000003352723.00000000003.352.723[12] 0,9 % 19,7 Spanisch
Venezuela  Venezuela Caracas 916.445 5,1 % 000000028833845.000000000028.833.845[13] 6,8 % 28,8 Spanisch
Summe/Durchschnitt 17.831.312 100 % 000000392612062.0000000000392.612.062 100 % 21,9
  • 1 Vo Argentinien beansprucht
  • 2 Vo da Kuitua her zu Noadamerika grechnet

Schau aa Werkeln

Lidaradua Werkeln

  • Thomas Fischer: Der Linksruck in Südamerika. In: Politorbis. Zeitschrift zur Außenpolitik, Nr. 41, H. 2, 2006, S. 6-19
  • Hans-J. Aubert, Ulf-E. Müller: Südamerika. München: Bruckmann, 2. durchgesehene Auflage, 1981 (mit Bibliografie, Namens-, Orts- und Sachregister) ISBN 3-7654-1732-7
  • Walther L. Bernecker, Horst Pietschmann und Rüdiger Zoller: Eine kleine Geschichte Brasiliens. edition suhrkamp 2150, Jh 2000. ISBN 3-518-12150-2
  • König, Hans-Joachim: Kleine Geschichte Lateinamerikas. Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung, 2006. ISBN 3-89331-723-6

Im Netz Werkeln

  Commons: Südamerika – Oibum mit Buidl, Videos und Audiodateien
  Wikimedia-Atlas: Siidamerika – geografische und historische Koartn
Wikibooks: Wikijunior Südamerika – eppas zum Lerna und Lehra.
 
WikiNews
Wikinews: Südamerika – Nochrichtn

Beleg Werkeln

  1. Overview of the world's nations and their population. In: GeoHive. Archiviert vom Original [1] am 11. Dezemba 2015; abgerufen am 10. Dezember 2015 (Stand 2015).
  2. geology.com: Land Below Sea Level
  3. Instituto Nacional de Estadistica y Censos (INDEC) Einwohnerzahl Argentinien 2010
  4. Instituto Nacional de Estadística (INE) Einwohnerzahl Bolivien 2010
  5. Instituto Brasileiro de Geografia e Gestão (IBGE) Einwohnerzahl Brasilien 2010
  6. Instituto Nacional de Estadísticas (INE) Einwohnerzahl Chile 2010
  7. Instituto Nacional de Estadística y Censos (INEC) Einwohnerzahl Ekuador 2010
  8. Departamento Administrativo Nacional de Estadística (DANE) Einwohnerzahl Kolumbien 2010
  9. Instituto Nacional de Estadística e Informática (INEI) Einwohnerzahl 2010
  10. Allgemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) (Memento des Originals [2] vom 4. Aprü 2012 auf WebCite)   Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.statistics-suriname.org Einwohnerzahl 2004 Suriname Fortschreibung 2010
  11. Instituto Nacional de Estadística (INE)@1@2Vorlage:Toter Link/cso.gov.tt (Seite nicht mehr abrufbar; Suche in Webarchiven) Einwohnerzahl 2008 Trinidad & Tobago 2010 Fortschreibung
  12. Instituto Nacional de Estadística (INE) Einwohnerzahl 2009 Uruguay 2010 Fortschreibung
  13. Instituto Nacional de Estadística (INE) (Memento des Originals [3] vom 29. Óktówer 2012 im Internet Archive)   Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.ine.gub.uy Einwohnerzahl Venezuela 2010

Koordinaten: 13° S, 59° W