Mexiko

Stood in Noadamerika
Fia andane Bedeitunga schau: Mexiko (Begriffsklearung).

Mexiko (Spanisch: México, amtli: Vereinigte Mexikanische Staaten, span. Estados Unidos Mexicanos, weatliche Iwasetzung: Mexikanische Vareinigte Stootn) is a Stoot in Nordamerika. Ea grenzd im Nordn o de Vaeinigte Stootn vo Amerika und im Siadn o Belize und Guatemala. Westlich ligd da Pazifik, im Ostn da Golf von Mexiko sowia as Karibische Meer, beids Randmeare vom Atlantik. Mid arana Gsamtflächn von eba zwoa Million Quadratkilomeda is Mexiko as fimftgresste Land aufm amerikanischn Kontinent, global ligt as Land aufn 14. Bloz. Wejdweid ligt Mexiko mid arana Bvejkarungszoi vo eba 120 Million Leid aufn 11. Bloz.

Estados Unidos Mexicanos
Vaeinigte Mexikanische Stootn
Vereinigte Mexikanische Staaten
Flagge Mexikos
Flagge Mexikos
Woppn vo Mexiko
Woppn vo Mexiko
Flagge Wappen
Amtssprache Spanisch, seit 2003 hand 62 indigene Sprochn in Mexiko ois „Nationalsprochn“ okennd
Hauptstadt Mexiko-Stadt
Staatsoberhaupt, zugleich Regierungschef President Andrés Manuel López Obrador
Fläche 1.972.550 km²
Einwohnerzahl 120.286.655 (Juni 2014, gschatzt CIA)[1]
Bevölkerungsdichte 56,9 Einwohner pro km²
Bevölkerungs­entwicklung +0,994 % pro Jahr
Bruttoinlandsprodukt
  • Total (nominal)
  • Total (KKP)
  • BIP/Einw. (nominal)
  • BIP/Einw. (KKP)
2011[2]
  • 1.154 Milliarden $ (14.)
  • 1.661 Milliarden $ (11.)
  • 10.153 $ (63.)
  • 14.610 $ (64.)
Index der menschlichen Entwicklung 0,756 (71.)[3]
Währung Mexikanischa Peso (MXN)
Unabhängigkeit 1810
1821 vo Spanien okennd
National­hymne Himno Nacional Mexicano
Zeitzone UTC−6 bis UTC−8
UTC−5 bis UTC−7
(mit Sommerzeit, siehe Zeitzonen in Mexiko)
Kfz-Kennzeichen MEX
ISO 3166 MX, MEX, 484
Internet-TLD .mx
Telefonvorwahl +52

Nam vom Land Werkeln

As Land hoaßt noch da Hauptstod vo de Aztekn, Mexico-Tenochtitlan (iaz Mexiko-Stod).

Geografie Werkeln

 
Satellitnbuidl vo Mexiko

Log und Ausdehnung Werkeln

Da gresste Tei vo Mexiko (88 %) ghead am noadamerikanischn Kontinent, da siadliche Teil ghead scha zua middlamerikanischn Landbruck. As Land is mid arana Flächn vo 1.972.550 km² fast sechs Moi so grouß wia Deitschland. Obwoi, dass 1.923.040 km² Land hand, 49.510 km² a Wossa und iba 5000 km² auf unbewohnde Insln kemmand. Vo da Flächn her hod Mexiko wejdweid an 14. Bloz.[4] Mexiko is iba 3000 km lang und hod a Brean vo 200 km bis 2000 km. Am Noadwestn ligt de Hoibinsl Niadakalifoanien mid arana Läng vo 1200 km, am Ostn grenzt d Hoibinsl Yucatán, de wos se Mexiko mi Guatemala und Belize teilt, an an Goif vo Mexiko.

De Gsamtläng vo da Landesgrenz bedrogt 4538 Kilomeda, davo hamd 3326 km de gmoasame Grenz mi de USA, am Noadn vom Land. Am Siidostn nochad hods a Grenz mid 962 km mid Guatemala und 250 km mid Belize. Es hod 12.540 km Kistn, davo 8200 km Pazifik und 3200 km Adlandik. Vo da Kistn ausse zua hod Mexiko bis 200 Seemeiln (370 km) und oi exklusive Nutzungsrechte dafia.

Mexiko hod drei Zeitzonen.

Da hächste Punkt vo Mexiko is mid 5636 Meda da Vuikan Citlaltépetl. Da diafste Punkt is mi zeha Meda undam Meeresspiagl Mexicali, d Hauptstadt vom Bundesstaat Baja California.

Klima Werkeln

As Klima in Mexiko is subtropisch alpin und a vo am Wüstnklima prägt.

Humangeographie Werkeln

 
Bväikarungsdichtn in Mexiko 2010 (Einwohner pro km²)

De gresstn Städt in Mexiko, ois Millionstädte, hand Mexico-Stod, Guadalajara, Monterrey, Ecatepec de Morelos, Puebla, Nezahualcóyotl, Juárez, Tijuana, León und Zapopan. Befindn doan sa se ibawiegnd am Landesinnan, dageng hand de Kistn eha dinn besiedlt.[5]

Listn vo de Städt in Mexico

Ballungszendren in Mexiko

(Nationaler Beirat vo Mexiko fia Bvejkarungswachstum, 2009)[6]

Nummer Metropoiregion Bundesstaat Einwohner Nummer Metropoiregion Bundesstaat Einwohner Buidl
1 Mexiko-Stadt D.F., México, Hidalgo 21.163.226[7] 12 Querétaro Querétaro 1.036.154  
Guadalajara
 
Zapopan
 
Monterrey

Tijuana
2 Guadalajara/Zapopan Jalisco 4.365.104 13 Mérida Yucatán 954.813
3 Monterrey Nuevo León 3.985.457 14 Mexicali Baja California 926.042
4 Puebla Puebla, Tlaxcala 2.647.099 15 Aguascalientes Aguascalientes 906.758
5 Veracruz Veracruz 2.584.034 16 Cholula Puebla 872.765
6 Tijuana Baja California 1.784.034 17 Cuernavaca Morelos 850.405
7 Toluca México 1.775.337 18 Chihuahua Chihuahua 839.129
8 León Guanajuato 1.554.786 19 Tampico Tamaulipas, Veracruz 834.983
9 Juárez Chihuahua 1.407.849 20 Culiacán Sinaloa 793.730
10 Comarca Lagunera Coahuila, Durango 1.118.612 21 Saltillo Coahuila 792.697
11 San Luis Potosí San Luis Potosí 1.036.555 22 Acapulco Guerrero 786.830

Nadua Werkeln

Mexiko is oas vo de zwejf Lända, de wos ma zu de sognenndn „Biodiversitäts-Hotspots“ zejd. In Mexiko gibts 200.000 vaschiene Oatn, de hand zeha bis zwejf Prozent vo olle Oatn auf da Wejd. Mexiko hod mid 763 bekannte Oatn an easchtn Bloz bei da Oatnvuifoit vo de Reptilien, an zwoan Bloz bei de Seigetiere und mid 290 bekannte Oatn hods an viertn Bloz bei de Amphibien. D Flora hod 26.000 undaschiedliche Oatn. Um de 2500 Oatn rumdum hand a gschitzt.

Bundesstootn Werkeln

Mexiko hot 31 Bundesstootn. De haßn duat Estados. Dazua kumt oana fia de Haptstod (Distrito Federal)

Gschicht Werkeln

Präkolumbianische Gschicht Werkeln

Hauptartikel: Mesoamerika
 
Chichén Itzá, UNESCO-Weltkulturerbe

Nochm momendana Foaschungsstand ligt de easchte Besiedlung (Tlapacoya) um de 20.000 bis 22.000 Joa zruck. De easchtn Spuan vo Ockabau findn se umara 1500 bis 900 v. Chr. Um 1500 v. Chr. is de Stod Tlatilco im Doi vo Mexico bsiedlt woan, de eascht im 4. Joahundat wieda aufgem woan is. Tlatilco is unda andam undam kuidiräin Eifluss vo de Olmeken gstandn. Komplexane Kuituan hamd se dann vo 900 bis 300 v. Chr. buidt. Zwischn 100 und 900 n. Chr. hamd se dann se sognenndn mesoamerikanischn Zivilisationa buidt. Es hamd se de Kuituan vo de Maya, Olmeken, Tolteken und de Azteken entwicklt. Um 1500 n. Chr. hand de Azteken as beheaschnde Voik im Gebiet vom heindign Mexiko gwen.

Spanische Kolonialzeid Werkeln

 
Neispanien zua Zeid vo seina gresstn Ausdehnung (1763). De häigreana Gebiete woan de jure zwoa Teil vom Vizekinereich, hand oba ned effektiv unda seina Kontrolle gstandn.

A de Joa 1517 bis 1518 ham de easchtn spanischn Expeditiona undam Francisco Hernández de Córdoba und am Juan de Grijalva de Hoibinsl Yucatán erreicht. De nei entdecktn Hochkuituan und des ganze Goid vo dene hod de tierra firme, as Festland, fia de Spanier indressant gmocht. Vo 1519 bis 1521 is am Hernán Cortés glunga as Reich vo de Azteken mid da Huif vo andane indigene Vabündete zum stiazn. Gleichzeide hamd da Francisco de Montejo Yucatán und da Pedro de Alvarado as heidige Guatemala erobert, wo se de letztn Maya-Städt undawoafa hamd. As heidige Mexiko is nochad zum Vizekinereich Neispanien woan und wega seim Goid- und Suibareichtum oane vo de wichtigstn Besitzunga vo de Spanier. A de nächstn drei Joahundat hamd se de Spanier und de Missionare mid eanam katholischn Glaum und da Spanischn Sproch ausbroad.

Bvejkarung Werkeln

D Bvejkarung setzt se zam aus 60 % Mestizn, 30 % aus indigene Vejka (noch andane Beleg 13 % odara 7, unda andam hand des Maya und Nahua, Nochkommen vo de Azteken) und eba 9 % oda 15 % Eiropäischstämmige (am mehran Spanier).[8][9] Des anda Prozent hand nochad de andan Bvejkarungsgruppn, zum Groußteil aus Afrika. Vo da Bvejkarungszio her gseng ligt Mexiko aufn 11. Bloz auf da Wejd.[10]

Da gresste Teil vo de schwoazn Mexikana hand a de letztn 200 Jea a de Mestizn aufganga. Am Bundesstaat Veracruz und a da Westgstod ka ma heid nu oi schwoaze Mexikana findn.

 
Entwicklung vo da Eihwohnazoi vo Mexiko
        Jahr         Eihwohna
1805 5.700.000
1842 7.000.000
1880 9.600.000
1895 12.632.000
1900 13.607.000
1910 15.160.000
1921 14.335.000
1930 16.553.000
1940 19.654.000
1948 24.461.000
1950 26.282.000
        Jahr         Eihwohna
1955 30.557.000
1960 34.994.000
1965 41.284.000
1970 50.695.000
1975 60.145.000
1990 81.250.000
1996 93.182.000
2000 100.350.000
2006 108.700.000
2008 109.960.000
2010 112.322.757

Kuitua Werkeln

Aussahoib vo Mexiko kennt ma vua oim de Mariachi-Musi, obwoi des eignli nur oa regionale Eascheinung is. In de 1960er is des aa bei uns bekaunt woan, durchn Herb Albert and the Tijuana Brass (Brass hoasst Blech), der wo a poa Hits ghobt hod. Bekaunnte Musika aus Mexiko san zum Beispui da Gitarrist Carlos Santana und da Opansänga Rolando Villazón. Tijuana No! is a mexikanische Ska-Punk-Band.

Aus da TrinkKuitua bekaunnt is des mexikanische Bia Corona und natiali da Tequila.

Schau aa Werkeln

Beleg Werkeln

  1. Mexico: Population – CIA Factbook
  2. World Economic Outlook Database, April 2012 des Internationalen Währungsfonds
  3. Human Development Report Office: Mexico – Country Profile: Human Development Indicators, abgerufen am 25. Oktober 2014
  4. http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/dyb2006/Table03.pdf Demographic Yearbook—Table 3: Population by sex, rate of population increase, surface area and density (United Nations Statistics Division, 2006)
  5. Paul L. Knox, Sallie A. Marston: „Humangeographie“. Spektrum Akademischer Verlag, Berlin 2001, ISBN 3-8274-1109-2, S. 127.
  6. Nationaler Beirat von Mexiko für Bevölkerungswachstum, 2009 Link
  7. Die aktuelle Bezeichnung für die Agglomeration 'Zona Metropolitana de Valle de México', nach Übereinkunft der Bundes- und Landesregierung von Mexiko, bezieht sich auf den Bundesdistrikt (8.841.916) selbst; 59 angrenzende Gemeinden des Bundesstaats von México (11.075.213) und 29 Gemeinden des Bundesstaats Hidalgo Link
  8. Lizcano Fernández, Francisco (May–August 2005)Archivierte Kopie. Archiviert vom Original [1] am 24. Feba 2014; abgerufen am 22. Mai 2014. (Mexico: Universidad Autónoma del Estado de México, Centro de Investigación en Ciencias Sociales y Humanidades) 38: 185–232; table on p. 218 http://www.worldcat.org/title/convergencia-revista-de-ciencias-sociales/oclc/643875001
  9. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original [2] am 10. Aprü 2014; abgerufen am 21. Mai 2015.
  10. Archivierte Kopie (Memento des Originals [3] vom 29. Jénner 2018 im Internet Archive)   Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.cia.gov Archivierte Kopie (Memento des Originals [4] vom 29. Jénner 2018 im Internet Archive)   Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäß Anleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.cia.gov

Koordinaten: 23° N, 102° W